هشتاد ماه سفر به آینده
هشتاد ماه حرکت به سوی آینده
گفتگو با محسن فردرو
در دفتر آینده پژوهی فرهنگی و اجتماعی
– با سلام لطفا در راستای توضیحات تکمیلی در آنچه در سخن سردبیر نوشته اید، بفرمایید جهان آینده چه ویژگی هایی دارد؟
– سئوال بسیار کلی و سختی است اما بطور خلاصه می توان گفت که جهان آینده جهان مولفه های فرهنگی بعنوان زیر ساخت فناوری های ارتباطی برای سازماندهی ارتباط موثر با مردم است.شما خوب می دانید که فرهنگ در دو مفهوم اساسی قابل بررسی است .در مفهوم اول آن، فرهنگ به رشد فکری و علمی و تحصیلی و هنر و ادبیات یک ملت یا جامعه گفته می شود که به کلمه تمدن نزدیک تر است. اما فرهنگ در مفهوم دوم آن شامل افکار و احساسات و رفتارهای مردمی است که در یک محیط اجتماعی زندگی می کنند . حجم بزرگی از داده های فرهنگی درارزش ها و باورها و رسوم و رفتارهای فردی و جمعی انسان ها بصورت آشکار و پنهان قابل مشاهده است . فناوری های نوین ارتباطی بخوبی می توانند در مطالعه فرهنگ جوامع داده ها و اطلاعات فرهنگی را جمع آوری نمایند ، بطوریکه با بررسی آنها می توان حقایق و روابط بین داده ها را کشف نمود و آنها را بصورت الگوهای پایدار و غیر پایدار تشخیص و تعمیم داد.کشف الگوهای فرهنگی معنی دار یک جامعه می تواند به پیش بینی رفتارهای جمعی آینده کمک نماید.
– بدین ترتیب نظر شما اینست که ویژگی جهان آینده استفاده از مولفه های فرهنگی برای اداره جوامع می باشد؟
– همه ما می دانیم که فرهنگ آموختنی است و از طریق یادگیری و تجربه شکل می گیرد.تفاوت مردم در فرهنگ ها حاصل تفاوت آنها در نمادها و سمبل ها، گروه های مرجع و قهرمان ها، عقاید مذهبی و باورها، ارزش ها می باشد. ارزش ها عمیق ترین لایه فرهنگی هستند اما در کمال تعجب در اولین سال های زندگی کودکان بصورت تقلیدی و ناخودآگاه آموخته می شوند و نمادها سطحی ترین لایه فرهنگ را شامل می شوند اما تا آخرین سال های زندگی قابل یادگیری و تغییر اند.ارزش ها معمولا تحت تاثیر ترجیحات قرار می گیرند و ترجیحات تحت تاثیر هنجارهای اجتماعی هستند. از سوی دیگر افراد همزمان در چند فرهنگ عضویت دارند و نتیجه نهایی اینست که هویت آنها حاصل جمع این فرهنگ ها می باشند.فرهنگ خانوادگی و قومی، فرهنگ بومی و محلی، فرهنگ نسلی، فرهنگ شغلی و سازمانی و پایگاه اجتماعی، فرهنگ جنسیت،فرهنگ تاریخی، فرهنگ ملی، فرهنگ جهانی .دسته بندی وخوشه بندی و یافتن توالی ها و تکرار ها اهمیت فراوان دارد و فناوری های نوین ارتباطی اداره کنندگان جوامع را کمک می نماید تا این اطلاعات را به راحتی بدست آورند.مردم عادت دارند بطور معمول داده های زندگی معمول خود را برای مدتی ذخیره سازند و بسیاری از سازمان ها نیز داده های زیادی را بصورت روزمره جمع آوری می نمایند. بررسی داده ها، فرصت های فراوانی برای عملکرد مدیران در جوامع پیشرفته فراهم می آورند.تا در مسیر اداره جهان از آن استفاده یا سوء استفاده نمایند.
مشکل اصلی تنظیم یا فرموله کردن یا رگوله کردن داده ها می باشد….از آنجا که روابط بین متغیر ها و روابط بین داده ها پیچیده و گسترده است بایستی الگوریتم های موثر را تدوین و بکارگرفت.برخی محققان سال هاست برای سنجش فرهنگ ها چهار گویه فاصله قدرت، جمع گرایی در برابر فرد گرایی، عاطفه ورزی در مقابل خرد ورزی،گریز از عدم اطمینان(کنترل پرخاشگری . ابراز احساسات) پیشنهاد نموده اند وگویه پنجمی نیز با عنوان جهت گیری بلند مدت در مقابل جهت گیری کوتاه مدت در زندگی پیشنهاد شده است.در هر زبانی مفاهیمی وجود دارد که نمادهای انتزاعی یا بر ویژگی های یک شی یا بر یک پدیده رفتاری اشاره دارد. در فرهنگ هر جامعه نیز مفاهیمی بیش از بقیه در بین مردم و نخبگان و رسانه ها گردش زبانی دارد.مفاهیم می توانند ابزار کاوش باشند.در هر دوره چند ساله شاهد برتری مفاهیمی هستیم که در بین مردم ونخبگان یک جامعه مورد تاکید یا تایید قرار می گیرد. با شناخت مفاهیمی که در فرهنگ مردم مورد توجه بیشتری قرار دارد و بررسی تحولات و تغییرات آنها می توان شناخت بهتری از آن چه می گذرد را بدست آورد.
– دفترآینده پژوهی در این زمینه چه برنامه هایی داشته است؟
– کار ما مطالعه روندها و تغییرات آینده در حوزه های فرهنگی و اجتماعی می باشد و معمولا در سطح کلان مطالعه می کنیم و در سطح خرد سعی می کنیم طرح های اجرایی برای مردم داشته باشیم.
– برای نمونه در سطح خرد چه برنامه ای برای کودکان و نوجوانان و بزرگسالان داشته اید؟
– یکی از برنامه های در سطح خرد پاسخگویی به نیازهای فرهنگی و اجتماعی مردم در رشد خودشان و فرزندانشان می باشد. ما برنامه ای را در هشتاد ماه فعالیت علمی و فرهنگی تعریف کرده ایم که با توجه به نوع مخاطبان و سنین متفاوت آنها ، آن را تنظیم و ارائه می دهیم. جوامع امروز جهان، با مشکلات عدیده داخلی و خارجی روبرو هستند. کشورهای دنیا پس از سال ها در تب و تاب تغییرات اساسی قرار گرفته اند. برخی این تغییرات را با عنوان عصر آکواریوس نام می برند.صداها و اندیشه های پراکنده و کم عمق در گوشه و کنار دنیا شنیده می شود ، رسانه ها سرگردان و روش های آموزشی نیازمند تجدید نظر اساسی شده اند.بازار مکاره ای از عقاید و دیدگاه ها پدید آمده است و آدم ها را به سمت کوته انگاری و ساده بینی سوق میدهند. در این شرایط خانواده های روشن بین نگران آینده کودکان و نوجوانان خود هستند.دفتر آینده پژوهی از سال ها قبل تغییرات جوامع را رصد کرده است و در چارچوب آینده پژوهی کودک شیوه ها و روش های تربیتی و رشد و پیشرفت کودکان را بررسی و در جمع های اندیشه ورزی غور و پژوهش نموده است. ترجمه آخرین کتب و دستاوردهای علمی را انجام داده و برای سرگرمی و بازی های کودکان ،شهربازی های حرکتی را طراحی و اجرا نموده است. همواره کوشش شده تا محتوا و برنامه های اساسی این مجموعه از گزند نامحرمان و نااهلان فرصت بین که همه چیز را بازیچه منافع فردی و سود مادی می نمایند دورنگهدارد. اینک با توجه به تقاضای خانواده های دلسوز و دور اندیش طرح هشتاد ماه حرکت در آینده را برای تعداد محدود و نه گسترده و برای رشد و تربیت و آینده سازی کودکان و نوجوانان و بزرگسالان، متناسب با شرایط آینده جهان تنظیم کرده ایم.. امید که آثار معنوی و ارزشی آن در سال های آینده در قالب رشد جوانان مستعد خلاق و مهارت یافته ظهور و آشکار گردد.
– ویژگی های این طرح در چیست؟
– فقط می توانم بگویم در این طرح حداقل 60 مدرس با تجربه بعنوان مشاوران و راهنمایان در هر مرحله و 300 عنوان کتاب کم نظیر بعنوان منبع مطالعاتی و 12000 صفحه مطالعات ویژه و دهها برنامه ویژه همراه با حضور عملی در فعالیت ها و برنامه های کم نظیرمهارت آموزی و روش های تجربه آموزی تنظیم شده است که زمینه های رشد علمی و فرهنگی و اجرایی علاقمندان را برای حضور موثر در جهان آینده را در هشتاد ماه کاری در حدود 57000 ساعت فراهم می آورد.
– برای حضور در این طرح چه باید کرد؟
– علاقمندان می توانند با ما تماس بگیرند و با ابعاد طرح بیشترآشنا شوند.
– در مورد آینده نگری بیشتر توضیح دهید؟
– قبلا هم اشاره کرده ام که اگر آینده را متاثر از شانس و اقبال و سرنوشت ندانیم، آینده می‌تواند فرایندی پویا باشد، برنامه ریزی شده، مشارکت خیز، و جهت دار که افراد، سازمان ها، دولت‌ها و … به دلایل و اهداف داخلی آنرا اختیار می‌نمایند. از این منظر آینده شکل دادن به خواسته‌ها و آرزوها و برنامه‌ها و اهداف تصور شده و برنامه ریزی شده است. بنظر می‌رسد نزدیک به دو قرن است که ملت‌های اروپایی و غربی این مفهوم از آینده را پذیرفته و آنرا دنبال می‌نمایند. بدین ترتیب آینده روش جدیدی برای تفکر پیرامون چگونگی دستیابی به موضوعات و اهداف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی، تجاری و علمی است.آینده جهان امروز به شدت تحت تاثیر اهداف و برنامه‌ها و فعالیت‌های کشورهای پیشرفته، دولت‌ها و سرمایه داران و اتاق‌های فکر و نخبگان و اندیشمندان و شرکت‌ها و موسسات بزرگ تجاری است.
– آینده نگری چطور انجام می شود؟
– پیش‌بینی آینده در واقع مفهومی ساده از شناخت افکار و آراء و اهداف و برنامه‌ها و عوامل و عناصر اثر گذار بر زندگی بشر است. آینده نگری را باید در مفهومی فراملی و جهانی مورد بررسی قرار داد و اثر تحولات جهانی را در منظر ملی و داخلی تحلیل نمود. آینده نگری شناخت فرایندها و جریان‌های جهانی در همه ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و تجاری و علمی و فناوری و .. است.برآیند حاصل از جریان‌ها و نیروهای موثر بر آینده بصورت کنش و واکنش بر تحولات جهان اثر می‌گذارند و فشار زیادی را برای جهت دادن به تحولات جهان اعمال می‌نمایند. دانش و فناوری‌های نوین و منافع سیاستمداران و دولتمردان و سرمایه داران بیش از بقیه عوامل بر تحولات آینده اثر گذار می‌باشد.
جهان آینده، نتیجه جریان‌ها و حرکت‌ها و نیروهای مختلف و گوناگونی است که بصورت متعامل عمل می‌نمایند و اراده تغییر و دستیابی به اهداف را در سر می‌پرورانند.این جریان‌ها و حرکت‌ها هر گاه پیوند زننده، سازمان دهی شده، هوشیار و هماهنگ با هم شوند، سرعت تحولات را افزایش خواهند داد.
– جهان آینده چگونه جهانی است؟
– بنظر من ، آینده جهان امروز با مفاهیمی همچون حفظ محیط زیست ، بحران معنویت، جهانی سازی، اقتصاد بدون مرز، فدرالیسم جهانی، نوآوری‌های فناوری، ارتباطات جهانی، مقررات بین المللی، تجارت جهانی، مهاجرت، سلطه مصرف کننده، بحران‌های اجتماعی، کاهش قدرت دولت‌های ملی، توانایی نظامی هوشمند، ایده‌های نو،شیوه های جدید اداره جوامع و نمونه های آن گره خورده است و هر یک از این مفاهیم بصورت جریان‌های قوی و موثر برای شکل دادن به آینده در حرکت است.در هر آینده‌ای تعدادی برنده و تعدادی بازنده خواهند بود و بدون تردید برندگان آینده کسانی هستند که به آینده اندیشیده و در شکل دادن به آینده موثر بوده اند. برندگان آینده توانسته‌اند پدیده‌های گسترده و در حال جریان را شناسایی و مدیریت نمایند.پدیده ها، همان جریان حرکت‌های متنوع نام برده می‌باشند، که پشت مرزهای ملی توقف نکرده و بصورت بین المللی همه کشورها را تحت تاثیر قرار میدهد. یادمان باشد آینده بصورت فرامرزی اتفاق می‌افتد و از مرزهای قرار دادی عبور می‌نماید. به همین دلیل کشورها برای شناخت آینده نمی‌توانند فقط به پدیده‌ها و جریان حرکت‌های داخلی و درون زا بیاندیشند بلکه بسیاری از تغییرات نتیجه عوامل برون زا خواهد بود.
