کتاب واقعیت در فیلم مستند- تحقیق و تنظیم محسن فردرو

در پیشگفتار این کتاب آمده است :

مستندها، معمولاً به عنوان تولیدات جدی و قابل اعتماد در نظر گرفته می شوند، چرا که قرار است ظاهراً آنچه را که وضعیت واقعی جهان است را توضیح دهند و آشکار نمایند . معمولا ارتباط مستقیم فیلم با دنیای واقعی به آن اعتبار ویژه ای می بخشد. فیلم های مستند این موضوع را پنهان می کنند که واقعیت تجربی ثبت شده توسط دوربین ، از طریق میانجیگری ذهنی فیلم‌ساز می‌گذرد. نوعی از بازنمایی ساختگی در فیلم وجود دارد. در طول دهه‌های گذشته، در قالب های فیلم های مستند ، تمدن‌های باستانی ،اکتشافات چشمگیر، جدیدترین اختراعات فن‌آوری، زندگی افراد و اقوام و طبیعت و راز بقا… به نمایش ‌گذاشته شده، و تولیدات تجاری نیز حتی از ویژگی مستند استفاده کرده اند تا محصولات سرگرمی را در قالب و شیوه مستند روایت ‌کنند. برخی اندیشمندان نیز معتقدند «صنعت فرهنگ» از نیروی متقاعد کننده پرداختن به واقعیت بهره می گیرد تا با ادعای ارتباط مستقیم با واقعیت ، به تولیدات سرگرم کننده که برای مصرف انبوه طراحی شده است ، اعتبار بخشد و مخاطبان را واقع پذیر نماید. بدین ترتیب تنوع گسترده موضوعاتی که در رسانه ها در قالب مستند پذیرفته شده اند، همراه با ارائه قانع کننده ای که از واقعیت دارند، به طور قابل توجهی بر درک اجتماعی از واقعیت تأثیر می گذارد و بتدریج تشخیص اینکه آیا یک بازنمایی مستند مبتنی بر تحقیقات کامل انجام شده و یا تحت تاثیرعلایق پوپولیستی یا بازارگرایی تجاری و تبلیغاتی قرار دارد ، مشکل‌تر و دشوارتر می‌شود. در حوزه عینی حقایق دنیای واقعی به سختی درک می شود و مرز بین واقعیت و داستان شکسته شده ، و درحوزه ذهنی، احساسات، تجربیات، نظرات شخصی و سوگیری های فردی مستند ساز، بعنوان سند واقعی به مخاطبین ارائه می شود. برخی از آنها به دلیل پرداختن به قلمرو عینی ، مانند فرم های خبری و گزارشی، بیش از پیش جدی تلقی می شوند.

در نیم قرن گذشته حضور تلویزیون و رسانه های تصویری در زندگی مردم عمق و توسعه بسیاری یافته است و فیلم مستند در تلویزیون و رسانه ها ، به صورت های گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین تولیدات تصویری نیز مرزهای مستندسازی را تغییر داده است ، اینک طیف وسیعی از تولیدات برنامه سازی در رسانه های تصویری از سیاست، تاریخ طبیعی، تا سرگرمی‌های تلویزیونی را می توان در رده «واقعیت» قرار داد. بازنمایی واقعیت در فیلم مستند و رسانه های مدعی تولید واقعیت به یک چالش جدی تبدیل شده است . بدین دلیل در ادامه تحقیق و تدوین «کتاب نگاهی کاربردی به فیلم مستند» ، موضوع ساخت واقعیت در فیلم مستند و رسانه های مدعی واقعیت را دنبال وتلاش نمودم تا ضمن تکمیل مباحث قبلی، تاکید مطالب را بر تلویزیون واقعیت و تولیدات تصویری در ژانرهای واقعیت بگذارم . امیدوارم این مباحث برای علاقمندان و دست اندرکاران مستند روشنگر و قابل بهره برداری باشد.