گفتگو با فهیمه مرادی هنرمند معرق کار
با سلام بفرمایید زمینه آشنایی شما با هنر معرق از کجا شروع شد و چگونه ؟
زمینه آشنایی من با این فعالیت هنری به 20 سال قبل بر می گردد.ابتدا در یکی از مراکز آموزش فنی و حرفه ای مشغول به یادگیری این هنر شدم . در آن زمان به کیفیت کار اهمیتی داده نمی شد و طبق قوانین آن مرکز، کار باید در یک محدوده زمانی مشخص سه ماهه تکمیل می شد، متاسفانه من از ادامه کار منصرف شدم و به صورت تفریحی و انفرادی با توجه به علاقه ای که به این هنر داشتم در منزل مشغول به کار شدم.در سال 1381 در فرهنگسرای بهمن مجددا نزد استاد صلاح الدین علامه زاده شروع به کار کردم .در ابتدای دوره با توجه به مهارتی که داشتم به من اجازه کار بر روی یکی از آثار استاد فرشچیان داده شد.به مدت یکسال افتخار شاگردی استاد علامه زاده را داشتم و در پایان به کسب مدرک با رتبه عالی دست یافتم .به دلیل پاره ای از مشکلات شخصی و به دلیل جا به جایی منزل و نداشتن فضای کار مجبور به ترک و جدایی از عرصه هنر شدم.
بفرمایی هنر معرق کاری چیست؟
معرق به معنای وصله، تکه و رگه می باشد. هر کار رگه داری را معرق (mosaic) نامید.
معرق کاری نوعی اثر هنری است که تکه های ریز چوب، فلز، پارچه،کاشی و… به زیبایی و در شکل های متفاوت در کنار یکدیگر قرار می گیرند. معرق کاری ایجاد طرح و نقش با استفاده از خرده های ریز بر روی صنایع دستی است.
از پیشینه ی هنر معرق کاری برای ما بگویید؟
در گذشته ها در یونان باستان برای تزیین موزه ها از کنار هم گذاشتن قطعه های کوچک چوب ، فلز و سنگ استفاده می کردند و کم کم به آن موزاییک گفتند و قبل از اسلام نام این هنر موزاییک بوده است.
تاریخ پیدایش این هنر به درستی مشخص نیست؛ طبق آخرین کاوش هایی که در شهر سوخته واقع در زابل انجام گرفته است، شانه ای پیدا شده است که بر روی آن گلی با تکه های چوب کار شده است. این شانه متعلق به 5000 سال پیش است. معرق در ایران در قرن ششم هجری یعنی در دوره سلجوقیان به سمت کمال رفت و بسیار متداول گردید.
سابقه معرق کاری و آموزش آن در اداره کل هنرهای سنتی ایران به سال 1309 برمی گردد.نخستین تاریخی که در رابطه با اشباع نقش های کنده شده بوسیله چوب های رنگی موجود است تابلویی است با نقش دو سوارکار که توسط احمد رعنا در سال 1313 ساخته شده است.
از هنر معرق بر روی چوب برای تزئین، در و پنجره و مبلمان و میزها استفاده می کرده اند.
مشکلات و چالش های این هنر در ایران چیست؟
طی تحقیقات اخیر شناسایی و رتبه بندی مشکلات هنرمندان صنایع دستی چوبی با تاکید بر بازار فروش ،عمده ترین مشکلات شناسایی شده عبارتند از: بازاریابی نامناسب، تهیه مواد اولیه، عدم نظارت بر تولید محصولات، واردات کالاهای مشابه، عدم فرهنگ سازی و آگاهی مصرف کننده از کالاهای تولیدی، عدم وجود یک انجمن برای تبادل نظر بین هنرمندان.
مهم ترین مشکلاتی که هنرمندان صنایع دستی چوبی با آن روبرو هستند، درزمینه فروش آثار خود می باشند.
با توجه به قیمت بالای آثار هنری وقدرت خرید پایین مردم خرید این دسته ازآثارهنری صرفا جنبه لوکس و تجملی دارد و همواره هدف از خرید و فروش آثار هنری صرفا همراهی با هنر و هنرمند و هزینه‌ای بدون بازگشت است ولی می‌توان این هزینه را علاوه بر اهداف یاد شده، نوعی سرمایه گذاری پر منفعت هم دانست و از آن به عنوان تجارتی لوکس یاد کرد.بنابراین حمایت متولیان داخلی از انواع تولیدات داخلی و بها دادن به این هنرمصنوعات چوبی با کیفیت بالا را به صورت سفارشی و تک برای سفارش دهندگان تولید کرد و زمینه صادرات این دسته از محصولات را فراهم کرد.
چالش نخست افرادی که درحوزه مصنوعات چوبی معرق کاری فعالیت دارند آموزش نیروی کار است؛ همینطورزمان زیادی که برای آموزش و یادگیری باید گذاشت تا به مهارت مطلوب برسند.
چالش دوم سیر صعودی قیمت مواد اولیه مورد نیازاست که بر روی هزینه های تولید محصولات وآثار افزوده می شود.
چالش سوم که خودم نیز درگیر آن هستم نداشتن فضای مناسب برای کاراست. نداشتن فضای کار مناسب باعث دلسرد شدن ورها کردن دوره آموزش تعداد زیادی از مشتاقان و هنرجویان این رشته در همان ابتدای کار می شود.
در پایان می توان گفت معرقکارفعالیت را نه بر حسب درآمد بلکه بخاطر عشقی که به آن دارد ادامه می دهد .صنعت مصنوعات چوبی معرق کاری جای زیادی برای پیشرفت دارد البته موفقیت در این زمینه مشروط بر این است که متولیان از این هنر حمایت کنند .
گفتگو از سایت فکرورزی با فهیمه مرادی کارشناس ارشد مدیریت فرهنگی هنرمند معرق کار
