هوش چیست؟

■ یادتان هست لقب باهوش‌ترین فرد کلاس توسط معلم‌ها و اولیا به چه کسی داده می‌شد؟ شخصی که بالا‌ترین نمره درس ریاضی را داشت، … حدود ۱۰ سال پیش از نظر پدر و مادر‌ها بچه‌هایی باهوش بودند که ریاضی‌شان خوب بود و یا کسانی که در مدارس نمونه دولتی و تیزهوشان قبول می‌شدند اما این دید کاملا اشتباه می‌باشد. چون این افراد به احتمال زیاد فقط دارای هوش ریاضی می‌باشند که یک نوع از ده نوع هوش موجود است.

همچنین هنگامی که از مردم پرسیده شود هوش چیست، پاسخی که می‌شنویم احتمالا معادل تعریف IQ یا عقل باشد؛ اما واقعا هوش به چه معنا هست؟! هوش توانایی این است که:

︎از تجربه­‌ها بیاموزید. کسب، حفظ و استفاده از دانش مؤلفه مهمی از هوش است.

︎مشکلات را تشخیص دهید: برای استفاده از دانش، افراد باید بتوانند مشکلات احتمالی موجود در محیط را که باید برطرف شوند، شناسایی کنند.

■هوارد گاردنر ( Howard Earl Gardner) یک روانشناس رشد و استاد دانشگاه هاروارد در کشور آمریکا است. معروفیت او بیشتر به خاطر “نظریه هوش‌های چندگانه“ است. او بر این باور است که دیدگاه کلاسیک، هوش را فقط به عنوان توانایی استدلال منطقی تعریف می‌کند. همچنین او معتقد است که هوش یک توانایی کلی نیست و هوش‌های گوناگونی وجود دارد که در کنار یک دیگر به صورت ترکیبی عمل می‌کنند. در واقع وجود هوش‌های چندگانه این امکان را فراهم می‌کنند که افراد کارهای گوناگون مانند پزشکی، کشاورزی، بازیگری و … انجام دهند.

پاسخ گاردنر به سوال هوش چیست این است که: “هوش یک پتانسیل و توان بالقوه از جنس زیست – روانشناختی (Biopsychologic) برای پردازش اطلاعات است که در شرایط مختلف و چیدمان‌های فرهنگی مختلف می‌تواند فعال شود و کمک کند تا افراد مشکلات پیش‌رو – در آن فرهنگ و جامعه – را حل کنند و محصولاتی تولید کنند که در آن فرهنگ، ارزشمند محسوب می‌شوند.

۱. هوش دیداری – فضایی:

افرادی که در هوش دیداری و فضایی قوی هستند، در تجسم وسایل خوب هستند یعنی توانایی ساختن تصاویر ذهنی سه بعدی و حرکت دادن و چرخاندن آن تصاویر را نیز دارند. همچنین این افراد از نگاه کردن به نقشه‌ها، نمودار‌ها، تصاویر و فیلم لذت می‌برند. افراد دارای هوش دیداری و فضایی: 

︎برای لذت بردن می‌خوانند و می‌نویسند.

︎در حل کردن پازل قوی هستند.

︎تصاویر، نمودار‌ها و جداول را به خوبی تفسیر می‌کنند.

︎از طراحی، نقاشی و هنرهای تجسمی لذت می‌برند.

︎الگوها را به راحتی تشخیص می دهند.

۲. هوش زبانی – کلامی:

افرادی که در هوش زبانی-کلامی قدرتمند هستند، قادر به استفاده از کلمات در هنگام نوشتن و صحبت‌کردن هستند. این افراد به طور معمول در نوشتن داستان، به خاطر سپردن اطلاعات و خواندن بسیار خوب هستند. افراد دارای هوش زبانی و کلامی:

︎بحث و گفتگو می‌کنند یا به سخنان اقناعی می‌پردازند.

︎قادرند همه چیز را به خوبی توضیح دهند.

︎هنگام گفتن داستان از طنز استفاده می‌کنند.

۳. هوش منطقی – ریاضی:

افرادی که دارای هوش منطقی و ریاضی هستند، در استدلال، شناخت الگو‌ها و تحلیل مشکلات منطقی خوب هستند. این افراد تمایل دارند که به طور مفهومی درباره اعداد، روابط و الگو‌ها فکر کنند. افراد دارای هوش منطقی و ریاضی:

︎مهارت‌های عالی در زمینه حل مسئله دارند.

︎از تفکر درباره ایده‌های انتزاعی لذت می‌برند.

︎انجام آزمایش‌های علمی را دوست دارند.

۴. هوش فیزیکی – حرکتی:

گفته می‌شود افرادی که از هوش فیزیکی – حرکتی بالایی برخوردار هستند، در حرکات بدن، انجام اعمال و کنترل بدنی خوب هستند. افرادی که در این زمینه قوی هستند، تمایل به هماهنگی عالی دست و چشم و چابکی دارند. افراد دارای هوش جنبشی – حرکتی:

︎بیشتر عمل می‌کنند تا اینکه بشنوند و ببینند.

۵. هوش موسیقایی:

افرادی که هوش موسیقایی خوبی دارند، در الگو‌ها، ریتم‌ها و صدا‌ها خوب فکر می‌کنند. آن‌ها از موسیقی فهم زیادی دارند و اغلب در ترکیب و عملکرد موسیقی خوب هستند. افراد دارای هوش موسیقایی:

︎از خواندن و نوازندگی سازهای موسیقی لذت می‌برند.

︎آهنگ‌ها و ملودی‌ها را به خاطر می‌سپارند.

︎درک غنی از ساختار موسیقی، ریتم و نت‌ها دارند.

۶. هوش بین فردی:

کسانی که هوش بین فردی قوی دارند، در درک و تعامل با افراد دیگر خوب هستند. این افراد در ارزیابی احساسات، انگیزه‌ها، تمایلات و اهداف افراد اطراف خود مهارت دارند. افراد دارای هوش میان فردی:

︎به خوبی ارتباط کلامی برقرار می‌کنند.

︎موقعیت‌ها را از دیدگاه‌های مختلف مشاهده می‌کنند.

︎با دیگران روابط مثبت ایجاد می‌کنند.

︎اختلافات را در محیط گروه حل می‌کنند.

۷. هوش درون فردی:

افرادی که از هوش درون فردی برخوردارند، به خوبی از حالات عاطفی، احساسات و انگیزه‌های خود آگاه هستند. آنها تمایل دارند از خود اندیشی و تجزیه و تحلیل و کار‌هایی مانند رویاپردازی، کشف روابط با دیگران و ارزیابی نقاط قوت شخصی آن‌ها لذت ببرند. افراد دارای هوش درون فردی:

︎از تحلیل تئوری‌ها و ایده‌ها لذت می‌برند.

︎خودآگاهی عالی دارند.

︎اساس انگیزه‌ها و احساسات خود را می‌شناسند.

۸. هوش طبیعت‌گرایی:

به گفته گاردنر، افرادی که هوش طبیعت‌گرایی بالایی دارند، بیشتر با طبیعت هماهنگ هستند و اغلب علاقه‌مند به پرورش، کاوش در محیط و یادگیری در مورد گونه‌های دیگر هستند. افراد دارای هوش طبیعت‌گرایی:

︎اطلاعات را به راحتی طبقه‌بندی و فهرست‌بندی می‌کنند.

︎از باغبانی، پیاده‌روی و کاوش در فضای بیرون لذت می‌برند.

︎یادگیری مباحث نا‌آشنا که هیچ ارتباطی با طبیعت ندارند، را دوست ندارند.

۹. هوش اخلاقی:

گاردنر هوش اخلاقی را ظرفیت و توانایی درک درست از اخلاق می‌داند. افراد دارای هوش اخلاقی:

︎در برخورد با دیگران رفتار درست و صحیحی دارند.

۱۰. هوش وجودی:

هوش وجودی یعنی تمایل انسان به جستجو و طرح سوال درباره خود، خدا و جهان هستی از ازل تا ابد.  افراد دارای هوش وجودی:

︎به دنبال پاسخ برای پرسش‌هایی نظیر معنای زندگی، مفهوم مرگ، دلایل وجود هستی و خدا و… هستند.

︎مدام در حال تلاش هستند تا پاسخ مناسبی برای این پرسش‌ها بیابند.

منبع: سایت ویکی هوش(خلاصه شده). انتخاب عنوان از گاهنامه مدیر است.