ایثار اجتماعی -داود پاک نیت
تحقق گفتمان ایثار اجتماعی مستلزم التزام عملی آحاد جامعه در زمینه نهادینه نمودن این مهّم در حوزه های مختلف اجتماعی می باشد. با مطالعه عمیق و تفسیر و درک مفهوم تعدادی از آیات کلام … مجید و بسیاری از روایات و سیره ائمه معصومین (علیه السلام) نمونه ها و مصادیق بارز از ایثار و رفتارهای ایثارگران را می توان ملاحظه نمود که در استمرار مطالب قابل ارایه ، تعدادی از آن ها ذکر خواهند شد.
در این یادداشت قصد بر این است که مبانی نظری ایثار اجتماعی بصورت خلاصه مورد اشاره قرار گیرد و در ادامه آسیب شناسی اجتماعی، بیان مصادیق و راهکارهای تقویت این مهّم و نقش و جایگاه و اقدامات قابل انجام توسط اجزای جامعه مورد بحث قرار خواهد گرفت. در این رابطه ذکر این مطالب خالی از لطف نیست که علی رغم وجود مبانی غنی در این زمینه، در طول سنوات گذشته ترویج و توسعه این مهّم مورد توجه جدی قرار نگرفته بود که خوشبختانه اخیرا این مهّم با جدیت بیشتری دنبال می گردد.
گفتنی است ایثار اجتماعی به دلیل این که در محیط اجتماعی اتفاق می افتد، افرادی که در مواجهه و مجاورت با رفتارهای ایثارگران و فداکارانه قرار می گیرند نیز میل به تقلید و باز تولید این رفتار پسندیده اجتماعی پیدا می کنند و باعث شکل گیری یک جریان اجتماعی در جامعه می شوند . تحقق مقوله فداکاری هنگامی مقدور است که اشخاص خود اندیشی را کنار گذارده و فقط در باره دیگران فکر کنند و رفاه سایرین را به امیال و منافع شخصی ترجیح دهند لذا ثروتمند واقعی فردی است که می داند چگونه از ثروت کم برای منفعت خود و دیگران استفاده کند و… . در این زمینه می توان براستی اذعان داشت که : از خود گذشتگی به نوبه خود حد والای نوع دوستی است و در زندگی انسان ارزشهایی وجود دارد که هرگز نباید آنها را از دست داد و ایثار اجتماعی از جمله مصادیق بارز آن می تواند باشد . زمانی که از ایثار و فداکاری اجتماعی سخن به میان می آید، شهادت به عنوان والاترین درجه ایثار اجتماعی و اوج قلّه، در اذهان نقش می بندد. لیکن پیمودن این مسیر مستلزم عبور از دامنه قلّه و تأمل در برگ های دفتر زندگی غریبانه ایثارگران و فداکارانی است که بدون ادعّا در عرصه های مختلف و سطح جامعه مشغول گذران زندگی می باشند . در جوامع مختلف همواره افرادی زیسته اند که از کمک کردن به دیگران لذت برده اند. این گروه از افراد از جمله نیکوکارانند و اقدامات آنان نیز بسیار قابل سپاسگزاری است.
گاهی فداکاری و ایثار چشم پوشی از خطای دیگران است و دادن فرصت به دیگری و به عبارتی بخشیدن ا و و … این رفتار به نوبه خود نتایج مثبتی را به همراه دارد که فرد خاطی را تحت تأثیر قرار می دهد و با فرصتی که به او می دهیم او را در مسیر نیک بختی قرار می دهیم. اهمیت این مسیر نیز بر هیچ یک از مدیران و برنامه ریزان پوشیده نیست ضمن اینکه در مسیر ترویج و توسعه این فرهنگ متعالی هر قدر کار کنیم کافی نیست و فرهنگ ایثار از نیازهای اساسی جامعه است و باید در تمام جنبه های جامعه و زندگی روزمره جاری باشد و در بین تمام مردم نهادینه شود تا زمینه های پیشرفت جامعه و کشور بیش از پیش محقق گردد. بدون تردید تمسّک به روحیه جهادی، فرهنگ مقاومت و ایثار بر طرف کننده مشکلات اساسی جامعه اسلامی است و بر اساس نص صریح بیان ارزشمند مقام معظم رهبری (مدظله العالی) “جامعه مأنوس با فرهنگ ایثار و شهادت توقف و عقب گرد نخواهد داشت “.
بر اساس آمارهای اعلام شده تعداد قابل توجهی زن سرپرست خانواده در کشور هستند که با تمام وجود برای اداره زندگی پاک و سالم خود و فرزندان تلاش می کنند، بیش از هزاران بیمار واجد شرایط جهت دریافت عضو در کشور وجود دارد و سالانه از تعداد زیادی مورد مرگ مغزی که رخ می دهد فقط تعداد اندکی نفر به اهدای عضو می رسند و … که ضرورت توجه جدی به این مقوله را مضاعف می نماید. در مقابل بسیاری از رفتارها و اقدامات ایثارگرانه از جمله : اهدای خون نه صرفاً با نیت سلامت فرد اهداء کننده، بلکه با هدف تأمین نیاز مردم و خدمت به مردم؛ کارها و فعالیت های پرسابقه و گسترده خیرین در حوزه های مختلف اجتماعی، اقدامات مهّم و ارزشمندی مثل: بخشش و عضو در حوزه قضایی، تلاش های بی وقفه پدران و مادران برای نگهداری و مراقبت از فرزند معلول و بیمار صعب العلاج یا ناعلاج ، صبر، حوصله و مهربانی والدین و یا همسران جانبازانی که سال ها در بدترین شرایط جسمی و روحی زندگی می کنند لیکن پروانه وار گرد وجودشان با عشق و علاقه می گردند و کمترین شکوه یا نارضایتی و ناسپاسی و منت گذاری ندارند، تلاش های صبورانه، پرزحمت و طاقت فرسای شبانه روزی پرستاران با وجود تعداد بیماران با انواع مریضی ها و مشکلات ناشی از آن، وجود تعداد زیادی از مدیران و کارکنان و کارگران جامعه اسلامی ایران که با گمنا می ولی با نهایت پشتکار و دلگرمی در خدمتگزاری بی منت ، بدون کم فروشی در انجام کار و ارایه خدمات بدون معطل کردن مردم یا سخت گیری های بی مورد به امر مقدس خدمت کردن به مردم مشغول هستند و صدها مورد مشابه قابل ذکر وجود دارد که می توان بعنوان نشانه های بارز توجه جدی و اقبال عمومی به این مهّم دانست.
با عنایت به مطالب عنوان شده اهمیت این مطلب بیش از پیش محرز می گردد: که از جمله رسالت ها و مسئولیت های مهّم کارگزاران نظام اسلامی انتقال دادن ارزش های حاکم در جامعه از جمله : مفاهیمی از قبیل ایثار اجتماعی و باورهای مطلوب جامعه در زمینه رفتارهای فردی و جمعی می باشد که حاصل آن یقیناً منجر به تقویت نشاط و پویایی، عطوفت، استواری، عزم و تلاش و نهادینه نمودن این مهّم در سطح جامعه خواهد شد.
احصاء و معرفی شاخص های سنجش رفتارهای ایثارگران در جامعه و راهکارهای تقویت این امرنیز اقدام مؤثری در دستیابی به اهداف متعالی در این زمینه می باشد که در این راستا شاخص هایی ازجمله: ولایت مداری، دین داری، التزام عملی به فضائل اخلاقی، پاکدستی و خدمتگزار واقعی بودن، اجتناب از تملق و چاپلوسی، وفای به عهد، خستگی ناپذیری،داشتن و حیات جوانمردانه و قهرمانانه و … را می توان برشمرد.
در پایان این بخش متذکر می گردد که : اکنون لحظه ای بیش نیست که با سپری شدن آن ، لحظه اکنون به گذشته تبدیل می شود و می گذرد . انسانها همیشه می توانند کار جدیدی را آغاز کنند ، اما هرگزقادر به تسخیر زمان نخواهند بود پس چه بهتر که با تلاش جمعی علماء، اساتید، اندیشمندان، هنرمندان و کارگزاران بخش های مختلف نظام اسلامی بتوان مفاهیم یاد شده را در بازه زمانی کنونی بیش از پیش تعمیم داده و در زمینه عملیاتی نمودن آن ها گام های اساسی تری برداشت . در این راستا شناسایی و تکمیل مؤلفه های تأثیر گذار، تبیین راهبردها و سیاست ها و راهکارهای عملیاتی جهت تحقق اهداف مورد نظر نیز از اهمیت بسزایی برخوردار هستند.
ادامه دارد….
