اندیشه های فقر زدایی
تشکیل گروه اندیشه های فقرزدایی در دفتر آینده پژوهی
poverty alleviation
تنوع زیادی در تعریف فقر و روش های سنجش آن در کشورهای مختلف دنیا وجود دارد.فقر را می توان کاهش مصرف خصوصی تعریف کرد. خط فقر معمولا بر پایه برآورد حداقل انرژی غذایی دریافتی در روز یا مبلغ لازم برای خرید حداقل مصرف روزانه تعیین نمود. محاسبه کمبود مصرف راحت تر از سنجش کمبود درآمد است.خانواده های فقیر معمولا در برابر نوسان های فصلی یا ناگهانیدر آمد، مصرف خود را کاهش می دهند. مشکل اینجاست که متاسفانه آمار مصرف بندرت گردآوری می شود. در بسیاری از کشورها سرشماری فقرا بر اساس شاخص های درآمد صورت می گیرد. دو نوع فقر مزمن و فقر گذرا قابل شناسایی است.
ناتوانی در دستیابی به استانداردهای حداقل زندگی فقر محسوب می شود و محاسبه نیازهای مصرفی پایه و یا سنجش میزان درآمد لازم برای تامین نیازهای اولیه استانداردحداقل قابل قبول برای سنجش فقر است. وقتی که منابع کافی برای ارضای نیازهای اساسی برای خانوارها یا کل جامعه وجود نداشته باشد فقر آشکار می شود. ناتوانی در دستیابی به حداقل مصرف استاندارد برای تامین نیازهای غذایی و فیزیولوژیکی فقر مطلق یا محرومیت نامیده می شود. فقرمطلق با نداشتن غذای کافی یا گرسنگی یاسوء تغذیه توضیح داده می شود.
فقر در خانوارها علاوه بر گرسنگی و سوء تغذیه موجب بوجود آمدن انواع سختی ها همچون بیماری و عدم تندرستی ، انزوای اجتماعی و مادی، کمبود دسترسی به خدمات ، بیکاری، الکلیسم و اعتیاد می شود. در مفهوم فقر مطلق محرومیت شخص فقیر به حدی است که حتی امکان بقای او مورد تردید قرار می گیرد. در مفهوم فقر نسبی محرومیت شخص فقیر نسبت به بعضی از دیگر گروه های اجتماعی که کمتر در تنگنا قرار دارند سنجیده می شود.
از سوی دیگر مفهومی با عنوان محرومیت اجتماعی نیز در نگرش های مبتنی بر فقر وجود دارد. محرومیت در اینجا به عنوان فقدان پیوندهای اجتماعی فرد با خانواده یا جامعه محلی و یا با جامعه ای که فرد به آن تعلق دارد وجود دارد و موجب می شود فرصت های فرد یا افراد برای کسب درآمد و مشارکت در بازار کار و یا دسترسی به ملزومات زندگی یا کسب و کار مناسب اندک باشد و در نتیجه بر دسترسی به خدمات عمومی و مشارکت در تصمیم گیری های زندگی این افراد تاثیر می گذارد. انزوای اجتماعی موازی با فقر موجب تضعیف فرد و خانوار می شود و افراد بتدریج از حقوق شهروندی محروم شده و کیفیت زندگی شان کاهش می یابد.
محرومیت اجتماعی و فقر بسادگی تبدیل به انزوا و افسردگی و کسالت و احساس تنهایی می شود و فرد یا افراد را می تواند به افرادی پرخاشگر و ضد اجتماع و ضد فرهنگ تبدیل کند.
ناتوانی مردان و زنان در تامین زندگی خانواده شان موجب از هم پاشیدگی خانوارها و طلاق و عدم ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج و احساس شرم و عدم امنیت و آزردگی عمیق روحی و روانی شود.
در مجموع فقر زمینه های آسیب پذیری گسترده را برای افراد و خانوارها و جامعه بوجود می آورد.
نوع محیط اجتماعی می تواند در بطن خود محرومیت و انحصار طلبی به همراه داشته باشد. باید قبول کرد که فقر پدیده ای چند بعدی و چند لایه و نسبی است و دارای ابعاد مادی و ذهنی و سیاسی و اجتماعی است. مسئله نابرابری ها و تضادهای اجتماعی گواه بر این است که پویایی سیاسی و اجتماعی ناظر بر روند فقر و فقر زدایی می باشد.
دفتر آینده پژوهی سایت فکرورزی از افراد علاقمند به فقر زدایی دعوت می کند با همکاری در گروه اندیشه های فقر زدایی و ارسال یادداشت ها و مطالعات و اطلاعات و راهکارها، زمینه های کاهش فقر در جامعه را فراهم نمایند.
fekrvarzi@gmail.com
