پدیده پاندمی اطلاعات یا Infodemic- آیا مسیری که قرنطینه جلو می رود به نتیجه می رسد؟
آیا مسیری که قرنطینه جلو می رود به نتیجه می رسد؟
این یک یادداشت دردمندانه است و ربطی به مسائل سیاسی کشور و جناح بندی های آن ندارد.موضوع را از یک زاویه فرهنگی و مردمی و دلسوزانه نگاه کنید:
از یکسال قبل با گسترش ویروس کووید 19 طرح جلوگیری از اپیدمی قرنطینه کردن مناطق مختلف کشور آغاز شد. قرنطینه مناطق قبلا توسط چینی ها به اجرا گذاشته شده بود و بدلیل ساختار سیاسی و امنیتی و اقتصادی چین فقط در منطقه اصلی شیوع بیماری اجرا شد و موفقیت آمیز بود. البته چینی ها می دانستند که نمی توانند این طرح را در سراسر چین بزرگ اجرا کنند .
قرنطینه در دیگر کشورهای دنیا نیز بصورت های مختلف به اجرا در آمد و در برخی مناطق موفقیت آمیز و در برخی دیگر ناموفق بود. قرنطینه در هیچ جای دنیا به خانه نشینی گسترده مردم و تعطیلی اقتصادی کشیده نشد.
برای شروع اقداماتی مانند قرنطینه و فاصله گذاری و ماسک زدن و شستشوی دست و صورت تنها راه های نجات از گسترش کرونا بود و مردم دنیا نیز بتدریج آن راه حل ها را پذیرفتند.
وزارت بهداشت ایران نیز همین اقدامات را سر لوحه فعالیت های خود قرار داد غافل از اینکه برای موفقیت در شرایط داخلی و در گذر زمان به عوامل دیگری نیز نیاز است.
وزیر محترم بهداشت از ابتدا فقط یک راه حل در ذهن داشت و آن قرنطینه و خانه نشین کردن مردم بود.
در نوروز سال 1399 بدلیل همراهی رسانه های داخلی و خارجی و شبکه های اجتماعی، خانه نشینی مردم و قرنطینه مناطق و موج همیاری و همکاری دولت و مردم ،پاسخگوی مناسبی برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا بود. اما مردم انتظار داشتند جلوگیری از گسترش کرونا با سه ماه خانه نشینی به نتیجه برسد.
بتدریج برنامه ها ی معمول ، به یک بازی برای وقت گذراندن تا رسیدن دیگر راه های نجات مانند تولید واکسن مناسب تبدیل شد.
مسئولین سیاسی بدلیل تجربه و هوش معمول ، توپ را به زمین وزارت بهداشت و ستاد مربوط انداختند و سرگرم مسائل بنظر ضروری تر خودشان شدند.
وزارت بهداشت که موقعیت جدید را برای دستیابی به اهداف مختلف مناسب می دید بدون تجربه قبلی در حوزه سیاسی و فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی ، مسیر تعیین شده قرنظینه را مانند یک قاعده بازی مدت دار و ثابت بکار برد.
درست مثل اینکه به مردم بگوییم در خانه بنشینید تا بیمار نشوید و اگر بیمار شدید هیچ کاری از دست ما ساخته نیست و مسئول مرگ خودتان هستید.
صدور اطلاعیه ها و آمارهای مشابه در مدت بیش از یکسال و برخی تعارض های آماری و اقدامات نمایشی در موقعیت های خاص و بهبود وضعیت کشورهای مختلف کم کم عدم حمایت رسانه های داخلی و شبکه های اجتماعی از اقدامات معمول را دامن زد و شک و تردید پنهانی توسط رسانه های خارجی در افکار عمومی گسترش یافت.
عملکرد وزارت بهداشت و ستاد مذکور بصورت عمل زده و احساسی گسترش یافت. تاکید بر خانه نشینی بر خلاف واقعیت زندگی مردم بود .مردم برای زندگی روزانه مجبورند شاغل باشند و ارتباط اجتماعی داشته باشند و سوار مترو شوند و سوار اتوبوس و تاکسی شوند و به مسافرت بروند و جابجایی داشته باشند …برای نمونه جلوگیری ازسفر مردم به مناطق شمالی کشور به یک سوژه رسانه ای دائمی و لجبازی با قشری از مردم شد که برای نجات از کرونا در شهرهای بزرگ به مناطق امن تر پناه می بردند و بزودی سفر مردم به همه مناطق کشورتبدیل به مهم ترین روش جلوگیری از گسترش ویروس کرونا شد. بطوریکه در نوروز بجای تاکید بر اهمیت نشر کرونا در دید و بازدید معمول خانوادگی ،به موضوع مسافرت ها دامن زده شد و رسانه عمومی کشور نیز تلاش کرد مردم محلی را در مقابل مسافران قرار دهد.
خانه نشینی مردم آنها را روز به روز خسته تر می کرد و فشار روانی و آسیب های روانی را گسترش می داد و تعطیلی مشاغل و وضعیت اقتصادی بد و بدتر می شد ، کم کم بنظر می رسید کرونا بهانه ای برای پنهان کردن دیگر مشکلات و سرگرم کردن افکار ، تبدیل شده است.
تولید واکسن داخلی و تولید ماسک و مواد ضد عفونی نیز طعمه ای جدید برای سود جویان اقتصادی و شرکت ها و موسسات دارویی و غیر دارویی شد.
حمایت وزارت بهداشت از طرح تولید واکسن داخلی و اعلام عدم نیاز به واردات واکسن خارجی، به هر دلیلی انجام شد ، شک و تردید مردم از برنامه های این وزارتخانه و مسئولین آن و ستاد مربوط را افزایش داد.
تبلیغات یکسره رسانه عمومی کشور که تولید واکسن و شروع واکسیناسیون در کشورهای غربی را اخبار کذب معرفی میکرد و تاکید یکساله و شبانه روزی رسانه عمومی کشور مبنی بر عدم موفقیت کشورهای غربی درجلوگیری از گسترش کرونا وآمار فوتی های روز افزون آنها و وضعیت بد اقتصادی و فقر و بیچارگی این کشورها نیز بتدریج به نمایشی تکراری تبدیل شد.
در حالیکه کشورهای بزرگ دنیا به خرید واکسن و ایجاد سفارش به چند برابر نیاز معمول خود مشغول بودند عده ای تلاش می کردند که این نوع اخبار را از دید مردم دور نگه دارند.
معلوم نبود آیا توان علمی و پزشکی کشورهایی مانند کانادا و یا فرانسه کمتر از کشورهایی مانند ما می باشد که به فکر ساختن واکسن نیستند و به خرید و سفارش واکسن مشغول شده اند و نه به تولید آن ، در حالیکه ما می توانستیم مدعی بزرگترین تولید کننده واکسن دنیا در سه ماه بعد باشیم!.
عدم بهره گیری و ارتباط وزارت بهداشت با جامعه شناسان و متخصصان ارتباطات و عدم توجه به فرهنگ و وضعیت افکار عمومی داخل کشور، مردم را به سمت عدم اعتماد به اطلاعیه ها و پیام های بهداشتی رسمی کشور برد تا آنجا که در سخت ترین شرایط بی توجهی بیش از پیش آشکار شد.
پدیده پاندمی اطلاعات یا Infodemic به معنای همه گیری اطلاعات در وابستگی به شبکه های اجتماعی و منابع خبری متعدد که اطلاعات اشتباه را ترویج می کنند دوره ای از رشد و انتشار اطلاعات را بوجود آورده است که معمولا بعضی اطلاعات درست و بعضی غلط هستند و موجب کج فهمی و سوء تفاهم گسترده در موضوع کرونا شده است.
نزدیک شدن کشور به انتخابات ریاست جمهوری بتدریج وزارت بهداشت و ستاد کرونا را از تعادل عملکرد نیز خارج نمود و کوشش شد همه اقدامات و برنامه ها به قرنطینه و خانه نشینی مردم ختم شود و تمام تقصیر ها را مردم به گردن بگیرند.
علی رغم تذکرات و پیام ها و محدودیت ها آمارها در فروردین1400 اوج گرفت.
اشتباهاتی مانند تاکید بر عدم مسافرت بجای تاکید بر عدم دید و بازدید شب عید و عدم توجه به خستگی و خانه نشینی مردم و عدم اعتماد به پیام ها، موج جدید کرونا (بقول مسئولین وزارت بهداشت) را پدید آورد.
اصرار وزارت بهداشت مبنی بر تعطیلی و قرنطینه کشور و ایستادن در صف انتظارتولید واکسن داخلی به یک راه حل غیر منطقی و به راحت ترین راهکار تبدیل شده است.
سخنگوی این وزارتخانه در مصاحبه ها و بخش های خبری رسانه عمومی کشور اصرار دارد که به مردم بقبولاند که کشورهای دنیا هنوز نتوانسته اند واکسیناسیون عمومی و متناسب داشته باشند .
سخنگوی این وزارتخانه در رسانه عمومی کشور تابلوهای جرایم رانندگی بدلیل تخلف از عدم خانه نشینی را در شهرهای مختلف کشور تحلیل می کند در حالیکه تحلیلی از نقاط آلوده و نشر کرونا در شهرها و آماری از سن و سال وضعیت جسمی و پزشکی کسانی که کرونا گرفته اند فوت کرده یا خوب شده اند و مکان هایی که به ویروس کرونا آلوده شده اند را ندارد.
وزارت بهداشت نمی خواهد قبول کند که لازم است برای کاهش گسترش کرونا حداقل 16 تا 20 میلیون نفر از مردم کشور که در خطر ابتلا هستند هرچه زودتر واکسن بزنند.
البته به تازگی اخبار مربوط به خرید واکسن های خارجی و واکسیناسیون 7 میلیون نفر ،قبل از آماده شدن واکسن داخلی منتشر شده است
وزارت بهداشت واقعیت ها را از مردم پنهان نگه می دارد و بدنبال وقت گذرانی است چون راهکار دیگری سراغ ندارد .وزارت بهداشت می داند که در شرایط وجود 140 میلیون دوز واکسن کرونا برای ایرانیان حداقل به 280 روز برای واکسیناسیون متوسط روزانه 500 هزار نفر زمان نیاز دارد.وزارت بهداشت می داند که با جهش ویروس کرونا احتمالا واکسن های ساخته شده متناسب جهش های ویروس کرونا نیست و می داند که هر واکسن شاید تنها بین یک تا دو ماه از فرد محافظت نماید اما رسانه عمومی کشور نیز دربست عقل خودش را به سخنگویان مربوط سپرده است و به بی خبری یا پاندمی اطلاعات دامن می زند….
بهانه های تحریم و امکان خرید واکسن نیز هر از مدتی زیر لب بیان می شود.بنظر می رسد وزارت بهداشت به شرکت های داخلی تعهد داده است که در واکسیناسیون عمومی حتما واکسن های 16 شرکت درخواست کننده یا حداقل دو یا سه شرکت اصلی را بکار خواهد گرفت.
به تازگی نیز زمزمه جدیدی در وزارت بهداشت شروع شده است که هر نوع واکسن با هر نقطه ضعفی بهتر از واکسن نزدن است. بنظر می رسد قرار است مسیر بتدریج برای واکسن های تجربه نشده داخلی باز شود.
فوت روزانه بین 80 تا 450 نفر از آحاد این کشور در زمانی اتفاق می افتد که نیاز به واکسیناسیون عمومی ضروری تر از خانه نشینی مردم اهمیت دارد.
مدت هاست توپ در زمین مردم افتاده است ، مقصر فوتی های کرونا عدم توجه مردم به خانه نشینی و قرنطینه و سفر نوروزی و امثال آن شمرده می شود.
هنوز فعالیت ها نتیجه مثبت نداشته است که منت گذاری وزیر محترم نیز آغاز می شود چرا که نگذاشته اند مشکلات بدتر از این شود.
جان فشانی کادر درمان و پزشکی کشور ، بنام این فرد و آن فرد رقم زده می شود.
باید گفت در یکسال گذشته عملکرد هیچکس خوب نبوده است نه وزارت مربوط و نه رسانه عمومی کشور و نه مردم؛ بنظر می رسد اطلاعات و تحلیل های صحیح بدست مردم نمی رسد؛ رسانه عمومی کشور برای رفع تکلیف ، سخنان و نظریات وزارت بهداشت را تکرار می کند و اخبار منتخب خود را بعنوان واقعیت های تام نشر می دهد.بخشی از مردم نیز به هر دلیلی پروتکل های بهداشتی را رعایت نمی کنند.
هنوز بعد از یکسال از گسترش کرونا، معلوم نیست نقاط آلوده و واقعی گسترش کرونا کجا هستند؟ معلوم نیست چند درصد مردم در میهمانی ها آلوده شده اند و چند در صد در سفر و چند درصد در بازار؟ و چند درصد در مترو؟…
بنظر می رسد مسئولین باید به راه حل های جدیدتر و موثرتر فکر کنند.
برای نجات از این موقعیت به آمارها و تحلیل های جامعه شناسانه و متخصصان ارتباطی هوشمند و صادق و به تحلیل وضعیت فرهنگی افکارعمومی نیازمندیم.
این نوشته را دغدغه افراد دلسوز بدانیم و آن را به دشمنی این جناح و آن جناح تعریف نکنیم.
برای رضای خدا ، منفعت طلبی را برای مدتی کنار گذاریم و واقع بینانه به راه حل های هوشمندانه تر بیاندیشیم .
مردم را در گوشه رینگ قرار ندهیم به آنها اطلاعات مفید دهید .
راه حل های قالبی را کنار گذارید.
کار داخل بیمارستان را به وزارت بهداشت بسپارید،
و کار بیرون از وزارت بهداشت را به متخصصان مربوط بسپارید.
وزارت بهداشت توان هدایت فرهنگی و اجتماعی مردم را در بحران ها ندارد و دچار سردرگمی و پاندمی اطلاعات است و به آن دامن می زند.
برای جلوگیری از گسترش ویروس، واقعیت ها را با مردم در میان بگذاریم.وقتی مردم خبر از ویروس انگلیسی می دهند وزیر مربوط در رسانه ها به مردم خبر میدهد که همه مرزها کنترل شده است و هیچ نوع ویروس انگلیسی در داخل نداریم بعد از مدتی خودش معترض است که خبر از مرزهای زمینی نداشته است. اکنون سخن از ورود ویروس آفریقایی و هندی است و وزارت بهداشت خبر آن را تکذیب می کند و احتمالا یکماه دیگر خودشان باز مدعی بی خبری می شوند….
ویروس کرونا را بهانه ای برای پوشش دادن به دیگر کمبودها و کاستی ها قرار ندهیم.
خانه نشینی مردم فقط فشارهای روانی و اجتماعی را افزایش خواهد داد و تعطیلی اقتصاد کشور بنفع هیچکس نیست!
بیشتر و بهتر فکر کنیم !
