یادگیری مهارت های اجتماعی از طریق الگوی یادگیری مشاهده ای – آذر عبدالهی
یادگیری مهارت های اجتماعی
از طریق الگوی یادگیری مشاهده ای
آذر عبدالهی
یادگیری از عوامل مهم تبیین کننده رشد شخصیت به حساب می آید . در تعریف کلی ،یادگیری کسب دانش ، فهمیدن ، یا تسلط یابی از راه تجربه یا مطالعه است .
اما بطور اخص یادگیری تغییر در رفتار مشاهده پذیر است . روانشناسان بسیاری یادگیری از راه مشاهده را یکی از اصلی ترین اصول یادگیری می دانند و نظریه های بسیاری در این خصوص وجود دارد .باور اینکه انسان از راه مشاهده انسان های دیگر می آموزد ، دسته کم به یونانیان باستان چون افلاطون و ارسطو باز می گردد. در طول قرن های متوالی این فرض وجود داشت که تمایل طبیعی در انسان ها برای تقلید آنچه در دیگران مشاهده می کنند وجود دارد تا زمانی که این تبیین فطرت گرایانه غالب بود هیچ تلاشی نمی شد زیرا این باور قدیمی وجود داشت که انسان یک تمایل طبیعی دارد و تقلید که از طریق فعل و انفعالات مغزی و نورون آینه ای مغز همه چیز را درک می کند و تکرار اتفاق می افتد .بنابراین هیچ تلاشی صورت نگرفت .
با یک مثال به روند شکل گیری این نوع یادگیری آشنا شوید ، فرض کنید سه کودک چهار ساله به همراه مربی خود در یک اتاق هستند یکی از آنها کنار مربی نشسته ،دومی با عروسکی بازی می کند و سومی وسیله ای فلزی را وارد پریز برق می کند هر کدام ،از این اتفاق ها چیزی می آموزند .کودکی که دچار برق گرفتگی شده می آموزد از پریزهای برق دوری کند .کودکی که کنار مربی بوده ممکن است یاد بگیرد که کنار بزرگ تر ها ماندن باعث ایمنی می شود و کودکی که با عروسک بازی می کرد ممکن است از آن نوع عروسک برای همیشه وحشت داشته باشد، چرا که خاطره آسیب دیدن دوستش با بازی با عروسک همزمان بوده است ، مربی در این الگوی یادگیری می تواند با عکس العمل خود یادگیری را جهت دهد و در راستای مثبت قرار دهد تا یادگیری موثر باشد نه آسیب زا .
کودکان از طریق مشاهده الگوها به خصوص زمانی که قادر به سخن گفتن نیستند آموزش می بینند البته این نوع یادگیری تا بزرگسالی نیز مورد استفاده قرار می گیرد ، الگو هر چیزی می تواند باشد :شخص ، فیلم ، برنامه تلویزیونی ، نمایش ، عروسک ، …… بنابراین توجه به آنچه کودکی می بیند و با آن ارتباط برقرار می کند ضروری است و بهتر است کودک را در معرض الگو های مثبت قرار دهیم تا آموزش های بهتری دریافت کند .
به این ترتیب نوعی دیگر از انواع یادگیری هایی که نیاز به شناخت و تحلیل دارد یادگیری از طریق مشاهده ، سرمشق گیری و تقلید است . مثلا وقتی برای اولین بار تصمیم می گیریم رانندگی کنیم هیچ نمی دانیم اما از مشاهده مربی ، چگونگی عمل کردن را یاد می گیریم …….
ادامه دارد
مطالعه بیشتر در ماهنامه شماره 25 جلا- نیاز اندیشه روز
