زخم‌هایت را در آغوش بگیر – پرستو فصیح – روانشناس تربیتی
زخم‌هایت را در آغوش بگیر
پرستو فصیح
روانشناس تربیتی
درمانگر رویکرد درمان مبتنی بر شفقت
همه ما انسان‌ها در طی زندگی زخم‌هایی عمیق خورده‌ایم، گاهی این زخم‌ها از پدر و مادر و عزیزان بسیار نزدیک و گاه از دوستان و آشنایان بوده است. هر چه رابطه عاطفی با فرد زخم‌زننده نزدیکتر باشد، ما نیز جراحت عمیق‌تر و دردناک‌تری برداشته‌ایم. هر کس راهکاری برای برخورد با این زخم‌ها دارد: بعضی آنها را در عمق وجود پنهان می‌کنند و نه خود برایشان کاری انجام می‌دهند و نه اجازه می‌دهند دیگری از وجود آنها باخبر شود؛ عده‌ای از زخم‌هایشان فرار می‌کنند انگار که اصلا وجود ندارند و آنوقت مرتبا از خود و یا افراد آگاه می‌پرسند چرا حالشان خوب نمی‌شود؛ برخی زخم‌هایشان را می‌شناسند و هر روز نمکی تازه بر آنها می‌زنند، چرا که فکر می‌کنند زندگی همین است و آنها فردی ارزشمند نیستند؛ اما تعدادی برخلاف دیگران عمل می‌کنند، درون خود را جستجو می‌کنند، زخم‌های کهنه را در معرض هوای تازه، نور خورشید و آدم‌های امنِ مورداعتماد قرار می‌دهند تا مورد مراقبت و کمک قرار بگیرند و شفا پیدا کنند. شفقت به خود یکی از راهکارهایی است که به افراد کمک می‌کند تا به جای سرزنش و خودمحکوم‌گری، با خود همدلی کرده و با ایجاد ملایمت و مهربانی، با شجاعت قدم در راه شناخت ترس‌ها برداشته و با در آغوش کشیدن آنها با تمام توان و قوا، اقدامی در جهت کاهش احساسات دردناک کرده و مرحمی بر رنج‌های عمیق عاطفی بگذارند.
شفقت به معنی توجه به درد و رنج خود و دیگران با روحیه ای مهربان و دلسوز و همچنین میل حقیقی به کمک کردن، بخشیدن و حمایت کردن است. شفقت احترام و حمایت همراه با مهربانی، توجه مثبت و عشق بدون قید و شرط نسبت به خود و دیگری است. در واقع شفقت به خود باعث کاهش استرس و آرامش ذهن فرد و پذیرش فعال و صبورانه احساسات سخت می‌شود و شفقت به خود نیز به مراقبت و درک و همدلی با خویشتن به جای اتخاذ دیدگاه سخت‌گیرانه و منتقدانه نسبت به خود اشاره دارد.
برای پرورش خودِ مشفق تمرین زیر را می‌توانید هر روز انجام دهید و از نتایج درخشان آن بهره‌مند شوید:
بر روی یک صندلی بنشینید. چشمانتان را ببندید و چند نفس عمیق بکشید. هنگامی‌که احساس کردید آرام هستید زمانی را به خاطر آورید که مشکلی داشتید و فردی با مهربانی، همدلی و بدون قضاوت به حرفهای شما گوش می‌کرده، اگر خودتان این تجربه را نسبت به فرد دیگری داشته‌اید آن را تجسم نمایید. لحن صدا، کلمات آرامش‌بخش و دلگرم‌کننده، حالت چهره و بدن و نگاه همراه با شفقت را به یاد بیاورید. حالا، خودِ مضطرب، خودِ ترسیده و یا خودِ زخمی‌تان را روبه‌رویتان تصور کنید که احساسات دردناک و رنجی که کشیده است را برایتان بازگو می‌نماید. مانند تجربه‌ی قبلی که داشتید، سعی کنید تا با بخش آسیب‌دیده‌تان همدلی و شفقت کنید. با نرمی و مهربانی با احساسات خود همراه شوید و هر جا دچار اضطراب شدید، کافی‌ست حواستان را به تنفستان بیاورید، چند نفس عمیق بکشید و بعد دوباره ادامه دهید. نکته مهم در این تکنیک اینست که نباید روی احساس اضطراب و یا خودانتقادگری تمرکز کنید، بلکه تمرکز شما بر روی وضعیت مشفقانه‌ای است که برای خودتان به ارمغان آورده‌اید. خوب به حرفهای بخش آسیب‌دیده‌تان گوش دهید، اگر جایی شروع به سرزنش و محکوم کردن شما کرد و یا حرفهای غیرمنصفانه‌ای زد، در کمال مهربانی و آرامش، قاطعانه به او یادآور شوید که در آن زمان شما بهترین تصمیم را گرفته‌اید حتا اگر اشتباه بوده باشد، زخمی که دیگران بر شما زده‌اند تقصیر شما نبوده اما الان در صدد هستید تا به خودتان کمک کنید از آن روزها و رفتارها گذشته و نسبت به آفرینش حال بهتر برای خود متعهدانه رفتار کنید. در پایان تمرین، کاری که به شما کمک می‌کند تا احساس آرامش و مهرورزی بیشتری نسبت به خود داشته باشید را انجام دهید، خود را محکم در آغوش بگیرید، نوازش کنید و به خود این اطمینان را بدهید که همیشه و در هر شرایطی کنار خودتان هستید و با هم از پس مشکلات و شرایط سخت برمی‌آیید، سپس چشمانتان را باز کنید. تمرین هر روزه این تکنیک، ذهن ما را تبدیل به ذهنی مشفق کرده و معجزه‌ای حقیقی در ارتباط ما با خود و در قدم بعدی با دیگران رخ خواهد داد.
این مطلب در ماهنامه شماره پنج جلا – نیاز اندیشه روز منتشر شده است
