اخراج پرتغالی ها از خلیج فارس
10 اردیبهشت، چهارصدمین سالروز اخراج پرتغالی ها از خلیج فارس.
پرتغالیها در سال 1502م امپراتوری شیرازیها در سواحل و جزایر شرقی آفریقا شامل مادگاسکار، موزامبیک، تانزانیا، کنیا و سومالی را شکست دادند و در سال 1507م وارد خلیج فارس شده و به مرور چندین جزیره از جمله هرمز، قشم و بندر گمبرون (بندرعباس) را تصرف کردند.
پس از 117 سال سردار بزرگ ایرانی، امام قلی خان در سال 1622م به دستور شاه عباس صفوی، در جنگی خونین پرتغالیها را شکست داده و از خلیج فارس اخراج نمود.
سند ارزشمند این پیروزی، سه توپ غنیمت گرفته شده از پرتغالیهاست که دارای کتیبه ای فارسی است. این سه توپ بعدها به زنگبار منتقل شده و در مقابل موزه تاریخ جزیره زنگبار قرار گرفته است.
متن کتیبه:
یا الله، در زﻣﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ روزاﻓﺰون ﭘﺎدﺷﺎه زﻣﯿﻦ و زﻣﺎن ﺷﺎه ﻋﺒﺎس ﺻﻔﻮي ﻣﻮاﻓﻖ ﺳﻨﻪ اﺣﺪي و ﺛﻼﺛﯿﻦ و اﻟﻒ ﻫﺠﺮي اﺑﻦ ﷲ وردي ﺧﺎن ﻏﻼم ﺑﺎ اﺧﻼص ﺷﺎه دﯾﻦ ﭘﻨﺎه اﻣﺎم ﻗﻠﯽ ﺧﺎن ﺑﯿﮕﻠﺮﺑﯿﮕﯽ (استاندار) ﻓﺎرس و ﻻر و ﮐﻮه ﮔﯿﻠﻮﯾﻪ و ﺑﺤﺮﯾﻦ ﻗﻠﻌﻪ ﻫﺮﻣﻮز راﻣﻔﺘﻮح ﺳﺎﺧﺘﻪ اﯾﻦ ﺗﻮپ را ﺑﺪﺳﺖ آورد. یا محمد یا علی/
امام قلی خان و فرزندانش بعدها به طرز فجیعی توسط شاه صفی سربریده شدند و این سه کتیبه یادگار مانده از او، متاسفانه یکی به دلیل نشستن مردم روی توپ، کاملا محو شده، دومی نیمه محو است و سومی نیز در معرض نابودی است. امید است به همت سفیر محترم ایران در تانزانیا تلاشی برای حفاظت از این سند ارزشمند تاریخی صورت پذیرد.
تصاویر بیشتر از توپها، کتیبه و آثار ایرانی زنگبار در کانال کتیبه.
https://t.me/katibefarsi
مرتضی رضوانفر هیات علمی پژوهشکده میراث فرهنگی
